Равжаа хутагт. Цагийн жамыг тодруулагч цаасан шувууны їлгэр

Ãîâèéí íî¸í õóòàãò Ðàâæàà


Öàãèéí æàìûã òîäðóóëàã÷ Öààñàí øóâóóíû ñóðãààë
Ãóðâàí ýðäýíýä èòãýíý.
Õÿçãààð ãàçðûí íýãýí õ¿í / òºð ãýðýëòèéí/ òàâüäóãààð îíû áàðñ ñàðûí àðâàí íàéìíû øºíº ç¿¿äýëñýí íü: Íýãýí õ¿í öààñàí øóâóó íèñãýæ: áàéíà. Òýð öàãò ººð íýã õ¿í èðýýä íèñãýã÷ õ¿íýýñ èéí àñóóâ. Ýíý øóâóóã õèéõýä õÿìä áóþó ? õýìýýâýë -Õÿìä ãýâ. Áàñ ººð õèéõýä õÿìä þó áàéíà ? ãýâýë
-Ìóó ¿éë õÿìä ãýâ. ßìàð þì öººí áý ? ãýâýë -ªºðèéí áèåèéã ¿ë ºìººðºã÷ õ¿í öººí ãýâ. ßìàð þì îëîí áý ? ãýõýä -Ñýðýìæã¿é ìóó çàÿàòàí îëîí ãýâ. Þó ñàéõàí áý ? ãýõýä -Ñàðóóë óõààí ñàéõàí ãýâ. Þó õîðòîé âý ? ãýõýä
-ªñò ñýòãýë õîðòîé ãýâ. Þó õóäàë âý ? ãýõýä
- Ýíý íàñ õóäàë ãýâ. Þó ¿íýí áý ? ãýõýä -Ãóðâàí ýðäýíý ¿íýí ãýâ. Þó ìóó âý ? ãýõýä
-Õ¿íèé íîìã¿é íü ìóó ãýâ. Þó ñàéí áý ? ãýõýä
-×èí çîðèã ñàéí ãýâ.
-Ýíý öàãèéí õ¿íèé æàì ÿìàð âý ?
-Àÿà õººðõèé, ýíý öàãèéí õ¿íèé ÿâäëûã ñàíàõ òóòàì åðòºíö ë¿ãýý íºõöºõèéí ÷àãòàãà òàñðàí, ç¿ðõ äîãäëîõ ìýò áºë㺺.
Áóðõíûã òàõèñíààð ñóóæ òýýðøààíà.
Íîìûã ñîíññîîð ñóóæ óéäíà.
Õóâðàãòàé õàíèëñààð ñóóæ áîîëîî õèéíý.
 ªºðèéí áîë íîõîéã ÷ áîëî⠺캺ðíº.
Áóñäûí áîë áóðõíûã ÷ áîëîâ îãîîðíî.
Áàÿëàã áîë äàéñíûã ÷ áîëîâ àðãàäíà.
Ãóéðàì÷ áîë ýöýã ýõèéã ÷ áîëîâ îðõèíî.
Îëçòîé áîë áèåý ÷ áîëîâ ¿íýëíý.
Çîõèëäâîë àäòàé ÷ áîëîâ íºõöºíº…
Àÿà áàñ, Çàðèì ìýðãýä íîìûã ìýääýã ãýýä àëäðûã ýðíý.
Çàðèì íî¸ä ýðõèéã îëîîä äàéñíûã õóðààíà.
Çàðèì áàÿä ýäèéí òºëºº ººðºº ñ¿éðíý.
Çàðèì ýð àòàà çàðãààð þìàà áàðíà.
Çàðèì ýì ººðèéí ºí㺠öàðàéãààð çîâíî.
Àÿà áàñ, Øàâü õ¿í áàãøèéã ¿ë îéøîîíî.
Õºâã¿¿í íü ýöãèéí ¿ãèéã ¿ë ñîíñîíî.
Õ¿¿õýí õ¿í ýõèéí ñóðãààëûã ¿ë äàãàíà.
 Øàâü õ¿í áàãøààñ èë¿¿ íî¸äûã õ¿íäýëíý.
Õºâã¿¿í õóðààõààñ èë¿¿ òàðààõûã ¿éëäýíý.
Õ¿¿õýí õ¿í ýöýã ýõýýñ èë¿¿ ýðèéã õ¿íäýëíý.
Çàëóó íü õºãøíºº áàñíà.
Õºãøèí íü çàëóóãàà ¿ë òîîíî.
 Èäð¿¿ä íü õàë áàðèíà.
 Ìóíàãñàä íü äàëä îðîõûã õ¿ñíý.
Àÿà áàñ, ¯éëèéã ºð ìýò ¿ë íÿãòàëíà.
Íîìûã ñàìóóí ¿ã ìýò ¿ë äóðñàíà.
¯õýõèéã óíòàõûí òºäèé ¿ë ñàíàíà.
 Ðàøààíûã óíäààíû òºäèé ¿ë õýðýãëýíý.
 Ñóäðûã ìºí㺠ìýò ¿ë õàäãàëíà.
Ñàéí ¿ãèéã ñîíñîâ÷ ìàðòàíà.
Ìóó ¿ãèéã àëáà ìýò çàðëàíà.
Àâàõ áîë óóë ìýò áîëîâ÷ ÷àìëàíà.
ªãºõ áîë íýã öýí ÷ áîëîâ õàðàìëàíà.
Áóÿíûã õóäàëäààíû òºäèé ¿ë õýðýãëýíý.
Õèëýíöýò ¿éëýíä àÿíäàà ìýðãýøíý.
Èòãýñýí ñàäíààñ óóðëàâ÷ ñàëæ ¿ë ÷àäíà.
 Ýíýðýã÷ áàãøèéã äóóäàâ÷ çàéëíà.
׺뺺ã¿é áîëîâ÷ æèë á¿ð áóäàà àâàõààð ÿâíà.
׺뺺 áàéâ÷ àâðàëûí îðîíä ìºðãºõººð ¿ë ÿâíà…
 Áóñäûí ãýìèéã íàìðûí ¿¿ë ìýò ýëáýã ¿çíý.
ªºðèéí ãýìèéã íàðèéí òîîñíû òºäèé ¿ë øèíæèëíý…
¯íýí ¿ãòýí îìîãòíû òîîíä îðíî.
Áàøèð ¿ãòýí öýöíèé ñóóäàëä ñóóíà.
Ýä ýâäðýõèéã õàéðëàíà.
 Ýâ ýâäðýõèéã ¿ë õàéðëàíà.
Ñàëàëöààä ãàñëàëöàíà.
Ó÷ðàëäààä õóóðàëöàíà.
Õ¿íèé ìóó õýëýõýýñ àéíà.
Ñ¿íñ çîâîõîîñ ¿ë àéíà…
Àÿà áàñ, Òóñûí õàðèóä õîðëîõ õ¿í îëîí.
À÷èéí õàðèóã ìýäýõ õ¿í öººí.
Õèëýíöèéã ìýäýâ÷ õèéõ õ¿í îëîí.
Íîìûã ìýäýâ÷ á¿òýýõ õ¿í öººí.
Çîâëîíã òàíèâ÷ ¿ë ñýõýýðýõ õ¿í îëîí.
Æàðãàëûã õ¿ñýâ÷ ñàéí ÿâàõ õ¿í öººí.
Çóñàð ¿ã õýëáýë ¿ë ãîìäîã÷èä öººí.
Ýðõýëæ ìóó ¿ãýýð òîãëîâîë õàäãàëàã÷èä îëîí.
 Ýíýð÷ õàðàìã¿é ñóðãàâàë àâàã÷èä öººí.
Àÿà áàñ, Ñ¿æèãëýõèéí õàìò ñýæèã òºðíº.
Ýðäìèéã ýðýõèéí õàìò ãýìèéã ýðíý.
Ñàäàí ó÷ðàõûí õàìò äàéñíûã äàëëàíà.
Àìãàëàíã á¿òýýõèéí õàìò çîâëîíã ¿¿ñãýíý.
¯íýí ¿ã õýëýõòýé õàìò õóäëààð ÷èìíý.
 Íýã çºâ ÿâàõòàé õàìò õýäýí áóðóó ÿâíà.
Àÿà áàñ, Õàðèóã¿é ºãëºã ¿ë ºãíº.
Õàðã¿é ñàéõàí ñýòãýëèéã ¿ë ñàíàíà.
Àòõàãã¿é àìàð ñóóæ ¿ë ÷àäíà.
Àëàã÷ëàëã¿é øóäàðãà ÿâæ ¿ë ìýäíý.
 Ìóó ¿éë ¿éëäýýä ¿ë ãýìøèã÷èä îëîí.
Ñàéí ÿâäëààð ÿâààä áàÿðëàã÷ õ¿í öººí.
Àÿà áàñ, Õ¿íäëýëèéã ÿìáà ãýíý.
 ¨ñûã àëáà ãýíý.
Èõýñòýé ó÷èðâàë çóñàðäàõûã áîäíî.
Ýíãèéí íºõºðòýé ó÷èðâàë õóóðàõûã áîäíî.
Ýíý öàãèéí õ¿íèé çîâëîí ãýâýë,
Öàéðóó ÿâáàë õ¿íèé ãàðò îðíî.
Õàðäàæ ÿâáàë ìóó ¿éë àðâèäíà.
Øóäàðãà ÿâáàë îëîíòîé ¿ë òààðíà.
Áàøðààð ÿâáàë íîìòîé ¿ë òààðíà.
×àíãà õóðö ÿâáàë ºñòºí îëîí áîëíî.
Äóóã¿é íîìõîí ñóóâàë òîëãîé äýýð ãàðíà.
 Äóíäóóð çýðýã ÿâáàë òýíýã ãýæ ñîíæëîã÷èä îëîí.
Ãóéæ õýëáýë ýðýìøèíý. Øèð¿¿í õýëáýë äîîðäîíî.
 ¯íýí õýëáýë îéøîîõã¿é áîëíî.
Õóäàë õýëáýë õ¿íäã¿é áîëíî.
Îëíîîñ çºâøâºë ñàíààãàà ¿ë õýëíý.
 Ãàíöààð øèéäâýë çºð¿¿ä áîëíî.
Îéð ñóóâàë ÿâäëààñ çàéëíà.
Õîë ÿâáàë îðõèâ ãýæ òóíèíà.
Îëîí ¿ã õýëáýë ÷àë÷àà ãýíý.
Äóóã¿é ñóóâàë èõýìñýã áîëíî.
Õÿíàæ õýëáýë õàðòàé õýìýýíý.
Ãýìòýé íü ãýìã¿éäýý íîöíî.
 Ãýìã¿é íü ãýìòíèé㠺캺ðíº.
 Ýâëýâýë õàðäàíà.
Ýâäýðâýë ãîìäîíî.
Àÿà áàñ, ªºðºº ìóó ÿâààä áóñäûã æèøýý òàòíà.
Õ¿íèé õ¿÷ýýð ñàéí ÿâààä ãýäðýã ýðýìøèíý.
Äýýð ÿâáàë àòààðõàíà. Äîîð ÿâáàë äàðëàíà.
Ýíý öàãèéí Àëàãëàã÷ íî¸ä,
Àâèëãàã÷ ò¿øìýä,
Õàðèó áîäîã÷ ºãëºãèéí ýçýä
Òýìöýëäýã÷ àðäààñ ýõëýí
Ñóóäëûí òºëºº îëîõ íýð,
Ýäèéí òºëºº íîìëîõ íîì,
Àëäðûí òºëºº ¿éëäýõ áóÿí,
ªìãèéí òºëºº ø¿òýõ øàâü òýðã¿¿òýí
Ìóó ÿâäëûã ººðºº ¿éëäýýä
Öàãèéã ìóó õýìýýíý.
Òîâ÷èëáîë:
Ñàíñðûí ãÿíäàíä ¿éëýýð õ¿ëýãäýæ,
Ìóíõãèéí õàðàíõóéä òà÷ààíãóéãààð ñîãòîæ,
Óðèíû ìýñèéã áàðèí,
Îìãîîð ò¿ëýãäýæ,
Àòààãààð àãñàìíàæ,
 Çîâëîíãèéí ýâýðøýýëä ýìãýíýõ
Àìüòàí á¿ãä õººðõèé.
Ç¿ðõýí ¿ã¿é ýíý íàñíû õàâöãàéä
Àâðàëûí ÷àãòàãà òàñðààä,
Àâàõ ãýýõèéí í¿ä òýñýðñýí
Àìüòàí á¿ãä õººðõèé.
Èõñýýõ ìÿòðàõ,
Áàãàä äýýðýëõýõ
È÷ã¿¿ðã¿é àìüòàä õººðõèé.
Äààðâàë õóâöàñ,
Õàëóóöâàë ñ¿¿äýð,
ªëñâºë õîîë,
Öàíãàâàë óíä,
Ç¿äýðâýë íîéðûí òºäèé,
 ªíºº ìàðãààøèéí òºäèé
 Òóéëáàðã¿é ñýòãýëòýí õººðõèé.
Ãàñëàíò ìóó çàÿàíààñ ãàðààä,
Ãàéõàìøèãò õ¿ì¿¿í áèåèéã îë÷õîîä
Ýíý ìýò ¿éëèéí ¿ðèéã
 Ýäëýã÷ àìüòàä äààí÷ õººðõèé õýìýýâ.
Òýð öàãò íºãºº õ¿í áàñ èéí àñóóâ: -Àÿà ýíý ìýò ìóó öàãò ¯íýíèéã ñàíàã÷ õ¿í ÿìðààð ÿâáàë áîëîõ âý?
Íèñãýã÷ õ¿í ºã¿¿ëð¿¿í:
 -ͺõðèéí äýýä ñýðýìæ ìºí áîëîâ÷
 Áàãø, ýöýã, ýõ ãóðâàí à÷òàíàà á¿¿ õàðä.
 Ýðäìèéí äýýä ýâ ìºí áîëîâ÷
Õèëýíöýò íºõºðòýé á¿¿ íºõö.
Ó÷ðààä õýëýëöäýã æàì ìºí áîëîâ÷
 Õýìæýýã¿é ¿ã á¿¿ ÿðü.
 Áóðõíààñ èë¿¿ àâðàë ¿ã¿é òóë
Ñ¿æèãëýýä äàìæèã á¿¿ ¿éëä.
Íîìîîñ èë¿¿ ýðäýì ¿ã¿é òóë
Ñóðàëöààä îìîã á¿¿ ¿¿ñãý.
 Õóâðàãààñ èë¿¿ ºìºã ¿ã¿é òóë
 Õ¿íäëýýä ãýì á¿¿ ýð.
Ìàíûã õîðëîã÷ íèñâàíèñ ìºí òóë
Ñýòãýëèéã õàðóóëäàæ õîðèã òàâü.
Òýð õ¿í áàñ èéí àñóóâ:
 -Ñóðãààë õýðýãòýé õ¿í ÿìàð âý ? Õýðýãã¿é õ¿í ÿìàð âý ?
Íèñãýã÷ õ¿í ºã¿¿ëð¿¿í:
 -¯ë ìýäýã÷ óõààíã¿é õ¿íä ñóðãààë õýðýãã¿é.
 ªºðèéí áèåèéã òîîñîí îìîãòîé õ¿íä ñóðãààë õýðýãã¿é.
 ªã¿¿ëñýí ¿ãèéã ¿ë àâàã÷ õ¿íä ñóðãààë õýðýãã¿é.
 ¯çñýíèé äàðàà ìàðòàæ îðõèäîã õ¿íä ñóðãààë õýðýãã¿é.
 Ýãýë õýðýãã¿é õ¿ñýëä øóíàã÷ õ¿íä ñóðãààë õýðýãã¿é.
 Èõýñ ìýðãýäýýñ äóòààã÷ õ¿íä ñóðãààë õýðýãã¿é.
Ýëäýâ áàøèðò íºõºäòýé õàíèëàã÷ õ¿íä ñóðãààë õýðýãã¿é.
 Èõ ñóóäëûã õ¿ñ÷ íýðýëõýã÷ õ¿íä ñóðãààë õýðýãã¿é.
Ýíý õîéò õî¸ð ÿâäëûí ýöýñò ¿ë áîäîã÷ õ¿íä ñóðãààë õýðýãã¿é.
Ó÷ðûã óõàõ óõààíòàé õ¿íä ñóðãààë õýðýãòýé.
¯íýíèéã áàðèã÷ øóäàðãà õ¿íä ñóðãààë õýðýãòýé.
Óëìààð áóÿíûã õóðààã÷ õ¿íä ñóðãààë õýðýãòýé.
Î÷èðäàð áàãøèéí çàðëèãèéã õàäãàëàã÷ õ¿íä ñóðãààë õýðýãòýé.
¯õýõ, ºâäºõèéí çîâëîíã ñýðýìæëýã÷ õ¿íä ñóðãààë õýðýãòýé.
¯ëýìæ äýýäèéí íîìûã ýäëýã÷ õ¿íä ñóðãààë õýðýãòýé.
Ñóðãàã÷ íü,
Çîðãîîð áóñ, ¿íýíýýð áîë ñóðãàæ áîëíî.
Çîâëîíò ¿éëýýñ çàéëóóëàã÷ áîë ñóðãàæ áîëíî.
 ªºðºº ýñ ìýäýâ÷ äýýäèéí çàðëèãòàé áîë ñóðãàæ áîëíî.
 ¯ëýìæ ìýðãýí áèø ÷ îìîã ñýòãýëã¿é áîë ñóðãàæ áîëíî.
Òýð õ¿í:
-Òèéì áîë íàäàä
Ìýäýõýä õÿìä,
Õèéõýä õÿëáàð,
ßâàõàä àìàð,
Ñàíàõàä òîìü¸îòîé
 Íýãýí ñóðãààë àéëäàæ õàéðëàíà óó.
 Ãàäíà áèåèéí ÿâäàë, Äîòîîä õýëíèé ¿éë,
 Íóóö ñýòãýëèéí ÷èã áàéäëûã ÿìàð ìýò ÿâàõ âý ?
Ãàäààä àìèíû àæ òºðºë,
Äîòîîä èõ, áàãà òºðèéí ÿâäàë,
 Íóóö äýýäèéí íîìûã á¿òýýõ çýðãèéã ÿìàð ìýò ÿâàõ âý ?
Æàðãàõ öàãò ñàíàà,
Çîâîõ öàãò õàòàìæëàõ ñýòãýëèéã
 Íàäàä àéëäàæ õàéðëà.
Íèñãýã÷ õ¿í ºã¿¿ëð¿¿í:
 -Ãàäààä áèåèéí ÿâäàë ãýâýë,
 ¨ñòíûã õ¿íäýë.
Íàñòíûã áàÿðëóóë.
 À÷òàíàà ºðãº.
 Áà÷òàíààñ çàéë.
Ñàéíààñ á¿¿ ñàë.
Ñàäàíã á¿¿ ýð.
 Îëîí á¿¿ àðèëæ.
Îãò á¿¿ õàðàìëà.
Ç¿éë á¿ðèéí õóâöàñ á¿¿ ºìñ.
Ç¿ã òàëã¿é á¿¿ ãàéõóóë.
Õýëíèé ºã¿¿ëýõ õýìýýâýë,
Õýðöãèéëæ õýð¿¿ë á¿¿ ¿¿ñãý.
 Õýãæ¿¿ðõýæ îìîã á¿¿ ¿¿ñãý.
Õýëáèéæ îëîí ÿíç á¿¿ óðâà.
Ñàâààã¿é òîõóóí ¿ã á¿¿ õýë.
Ñàíàìñàðã¿é îëõèî ¿ã á¿¿ õýë.
Õîðäîæ áóñäûí ãýìèéã á¿¿ ìàëò.
Õîâñîð÷ õýðýãã¿é ¿ã á¿¿ 纺.
Õóóð÷ ýëäýâ áàøèð á¿¿ õýë.
Õóóðàé õîîñîí àìëàæ á¿¿ ñóð.
Ñýòãýëèéã ÷èã ãýâýë,
Øèíæëýëã¿é á¿¿ ñýòãý.
Ñýðýìæã¿é á¿¿ öàëãàéð.
Ãýíýò íºõðèéã á¿¿ èòãý.
 Ãýíýäýæ õ¿íýýñ á¿¿ óðüò.
Áóðóó þìûã á¿¿ ºìººð.
Áóñäûí þìàíä á¿¿ øóíà.
Áóçãàé äýýðýíã¿éã á¿¿ ¿¿ñãý.
Áóçàð õèëýíöèéã á¿¿ òàðü.
Çàâã¿é ãýæ á¿¿ àëãàñàð.
×àäàëã¿é áàéæ á¿¿ äóóðàé.
Ìàãàä äýýäñèéã îëæ íºõºðëº.
 Ìóó ÿâäàëòíààñ íàñàä äóòàà.
Ñàíàñàí á¿ðèéã á¿¿ õººöºëä.
Ñàëàõ ó÷ðàõàä á¿¿ ãîìä.
Áóÿíòàé ñàíààíààñ á¿¿ õîëä.
 Áîäü ñýòãýëèéã á¿¿ óìàðò.
Íèéòèéã òîâ÷èëáîë,
 ªãâºë ýä ìºí.
Ñàõèâàë ñàíâààð ìºí.
Õ¿ëöâýë õóÿã ìºí.
Õè÷ýýâýë ìºð ìºí.
 Ýñ ìàðòâàë áÿñàëãàë ìºí.
 Ìýäâýë áèëèã ìºí.
Ìóíõàã õ¿íèéã îðîëäâîë
¯éëèéí ¿ðèéã ¿ë ìýäýõ òóë ººðºº ãóòíà.
Õ¿ñýëòýé õ¿íèéã ÷àíãà õîðèãëîâîë
Ãàíñðàõ òóë àðãààð íîìõîòãî.
Óóðòàé õ¿íèéã øèð¿¿í õýëáýë
Àþóë áîëîõ òóë óðìààð óõóóë.
Îìîãòîé õ¿íèéã äàðëàâàë
Õîðñîõ òóë íýð öîëîîð áàÿñãà.


Äýýðýíã¿é õ¿íèéã õºã溺âºë
Õýðýã ãàðàõ òóë èõ áèòãèé õýðýãñ.
Àòàà÷ õ¿íä í¿¿ð ýñ ºãâºë
Ãîìäîõ òóë ñàéõàí çàãíà.
Õàðàì÷ õ¿í øèðõýã óòñûã ÷ áîëîâ
Õàðàìëàõ òóë àðèëæàà á¿¿ õèé.
Õîâ÷ õ¿íòýé õýëýëöâýë
Áóñäûí ãýìèéã ñîíñîõ òóë á¿¿ èòãý.
Èõ õ¿íä /íî¸íä/ í¿¿ð ýñ çàñâàë
ªìºãã¿é áîëîõ òóë ¸ñûí òºäèé õ¿íäýë.
Áîîë õ¿íèéã ýñ áàÿðëóóëáàë
ßâäàë õîæäîõ òóë áàãà ñàãà þì ºã.
ªð á¿¿ õèé.
ªãëºã á¿¿ òàñàë.
Õóëãàé á¿¿ õèé.
Õîâñîðãîí á¿¿ çàãíà.
Îëíîîñ çºâø.
Îíö ººðèéí ñàíààã ñ¿¿ëä ãàðãà.
Õýëáýë á¿¿ áóö.
Ñàíàâàë á¿¿ ìàðò.
Õ¿íèéã í¿¿ð÷èëæ
Õýðãèéã áїї áîëãî.
Õ¿íä ÷èãã¿é çàãíàæ
Ñàéõàí çàíã¿é á¿¿ ñóó.
Ýä õýìýýâýë åðòºíöèéí ¸ñíû ñóðãààë.
Ýä¿ãýý íîìûí ¸ñíû ñóðãààë ãýâýë,
Áèåèéã òîðîîñ àëäóóëñàí øóâóó ìýò
Àãëàãèéã ø¿ò.
Õýëíèé ¿ãèéã õèéí çàíãèà ìýò
Àëäðàëòã¿é áîî.
 Óðüäûí õèéñýí õèëýíöýýñ
 Õîð óóñàí õ¿í ìýò õàøèð.
Ìàãàä ãàðàõ áóÿíò ñýòãýëèéã
Àìü ìýò ýíõðèéë.
Õèëýíöýò íºõðººñ
Àâàðãà ìîãîé ¿çñýí ìýò çàéë.
 Áóÿíû ñàäàíã
ªºðèéí òîëãîé ìýò ºðãº.
Ñýòãýëèéí ýðäìèéã
ßñò ìýëõèéí ãèø¿¿í ìýò íóó.
Óñãàë 纺ëºí çàíã
̺ðíèé óðñãàë ìýò óíäðàà.
×èí çîðèã õè÷ýýíã¿éã
Áóóãèéí ñóì ìýò ÷èãë¿¿ë.
Ãóðâàí ýðäýíèéí ¿éëñò
Ìîðü íîõîé ìýò ç¿òãý.
Îëîí àìüòàíä
Ñàë îíãîö ìýò áîîë ñýòãýëèéã áàðü.
Òàíãàðàã ñàõèë õî¸ðûã
 Øèë òîëü ìýò õàéðëà.
ªºðèéí ãýìèéã
Ñàëõè ìýò àëäàðøóóë.
Ǻâ áîë
Á¿õýíä äàéñàí áîëîâ÷ ¿éëä.
 Áóðóó áîë
Õààíû ñóóäàëä ñóóëãàâ÷ çàéë.
 Áóÿí áîëîõ áîë
Õèëýíö ìýò áîëîâ÷ ¿éëä.
Õèëýíö áîëîõ áîë
Áóÿí ìýò áîëîâ÷ òýâ÷.
¯ëãýðëýâýë,
 Õ¿íòýé àäèë áîëîâ÷
Îðîîëîí áîë á¿¿ ó÷èð.
Ãàëçóóòàé àäèë çàãíàâ÷
 Äýýäýñ òºðºëõòºí áîë ø¿ò.
Ò¿¿í÷ëýí,
 Áèëèã áóé áºãººñ
Ýðäýíý ¿ë áîëîõ þì íýã ÷ ¿ã¿é.
Ñ¿ñýã áóé áºãººñ
Àäèñ ¿ë ãàðàõ þì íýã ÷ ¿ã¿é.
Õè÷ýýíã¿é áóé áºãººñ
¯ë á¿òýõ þì íýã ÷ ¿ã¿é.
Áîäü ñýòãýë áóé áºãººñ
 Íºõºð ¿ë áîëîõ àìüòàí íýã ÷ ¿ã¿é.
Òýð öàãò,
-Áèëèãòýé áîë þì á¿ãä ýðäýì áîëîõûí ó÷èð þó âý ? õýìýýñýíä,
-¯ëãýðëýâýë,
×óëóóí õîð ýì÷ õ¿íä ýì,
Òààðàõ ºâ÷èíä ðàøààí,
Ç¿ãýýð õ¿íä õîð áîëñîí ìýò
Øèìèéã íü àâáàë º÷¿¿õýí þì ÷
Èõ ýðäýì áîëîõ íü îëîí.
 Õîðõîé òýæýýæ àâñàí ø¿ëñ
Ìàãíàã áîëîõûã ¿ç.


Áèëèã, ñ¿ñýã, õè÷ýýíã¿é, áîäü äºðºâ
 ßëãàë, îíüñ, ýðäýì, ñàéí äºðºâ
Òîâ÷èéí òºäèé ºã¿¿ëáýë,
Ñ¿ñýãã¿é áîë áóðõíûã ø¿òýæ ¿ë ÷àäíà.
 Áóðõíûã ø¿òýæ ýñ ÷àäâàë
Çàðëèãèéã äàãàæ ýñ ÷àäíà.
Çàðëèãèéã ýñ äàãàâàë
Èøèéí ýðäìèéã ¿ë îëíî.
Ò¿¿íèéã ¿ë îëáîë
Îíîë òºðºõã¿é.
Òýð õî¸ð ¿ã¿é áîë
Àâàõ, ãýýõèéí àëèí ÷ ¿ã¿é áóðóóäíà.
Õè÷ýýíã¿é ¿ã¿é áîë
Òóóðâèñàí ¿éë õýðýãã¿é ºíãºðíº.
Áîäü ñýòãýëòýé õ¿í
Íÿëõ áîëîâ÷ îëíûã ýçýìäýíý.
Õîðëîõ ñýòãýëòýé õ¿í
Èäýð õ¿÷òýé ÷ äàéñíûã àðâèòãàíà.
Õàéðòàé ãýã÷ íü äîòóóð÷ëàõûí íýð.
Õèëýãíýõ ãýã÷ íü óðèíû íýð.
Æàðãàõ ãýã÷ íü íîéðûí íýð.
Èõ õóðö ãýã÷ íü îìãèéí íýð.
Õàðèëõàõ ãýã÷ íü àòààíû íýð.
¯ãèéã óðâóóëæ õýëáýë
̺í ÷àíàð íü òàâàí õîðûí íýð áèé.
ªâ÷èí áàãà áîëîâ÷ ¿õëèéí øàëòãààí.
 Áóäàã áàãà áîëîâ÷ ºí㺠óðâóóëàõûí øàëòãààí.
Áóÿí áàãà ÷ áîëîâ òóñëàõûí øàëòãààí.
Ãàë áàãà ÷ áîëîâ ò¿ëýõèéí øàëòãààí.
Í¿ãýëò íºõºð õîë ÷ áîëîâ õîðëîõûí øàëòãààí.
Áóñäûí ºðãºìæëºõ ¿ãýíä õººðºëã¿é
Íàñàä ººðèéí ñýòãýëèéã íàì äàðæ ÿâòóãàé.
Ñàéí, ìóó õî¸ðûã ñýòãýëýýñ òàíüäàã.
Òóñ, õîð õî¸ðûã ¿éëäëýýñ òàíüäàã.
¯íýí, õóäàë õî¸ð ñ¿¿ëäýý òîäîðäîã.
 Æàðãàë, çîâëîí õî¸ð ººðèéí ¿éëýýñ áîëäîã òóë
Çîðèã øàíòðàëã¿é
Áóÿíòàé ñýòãýëèéã õàäãàëáàë
¯õýâ÷ ñàíàà àìàð áóé.
Òýð öàãò íºãºº õ¿í:
-Òîâ÷ íü þó âý ? õýìýýñýíä
Íèñãýã÷ õ¿í ºã¿¿ëð¿¿í:
- Àâðàë á¿ãäèéí òîâ÷ áàãø ìºí.
Ñàõèë á¿ãäèéí òîâ÷ ñýðýìæ ìºí.
¯çýë á¿ãäèéí òîâ÷ õîîñîí ÷àíàð ìºí.
Ñàíàà á¿ãäèéí òîâ÷ ìºíõ áóñ ìºí.
 Íîì á¿ãäèéí òîâ÷ ñýòãýëèéã àðèóñãàõ ìºí.
Òàâàí ìàõáîä á¿ãä Îãòîðãóé ìàõáîäîä õóðíà.
Òàâàí õîð á¿ãä Ìóíõàã ñýòãýëä õóðíà.
 Äóðäàæ ìýäâýë ñàíñàð, íèðâààí á¿ãä
Ñýòãýëèéí ÷àíàðààñ ¿ë äàâíà.
¯ëãýðëýâýë,
Õîîñîí õóìõèéí òîîñ öóãëàñààð
Àðâèäâàë øîðîî áîëíî.
Øîðîî àðâèäâàë óóë áîëíî.
×èéã àðâèäâàë óñ áîëíî.
 Ìàíàí àðâèäâàë ¿¿ë áîëíî.
Òóéïóó àðâèäâàë áàëãàä áîëíî.
Ò¿¿í÷ëýí áèåã¿é õîîñîí ñýòãýë
Áóðóóäâàë íèñâàíèñ áîëíî.
 Íèñâàíèñ àðâèäâàë òàì áîëîâñîðíî.
Ǻâäâºë áóÿíò ìºð áîëíî.
Áóÿí àðâèäâàë áóðõàí áîëíî.
Ýíý ìýò ýëäýâ ç¿éëèéí ¿çýãäýë
Á¿ãä ø¿òýí áàðèëäëàãà
¯çýãäëèéí òºäèé õîîñîí.
Õýìýýõ¿éí àãààðò ç¿¿ä çàìõðàâ àà.
/Ñàéí, ìóó, ¿íýí, õóäàë ¿ãñèéã íààäìûí òºäèé áè÷ñýí Öàãèéí æàìûã òîäðóóëàã÷ öààñàí øóâóó õýìýýãäýõ òºãñºâ. Óì ñàéí àìãàëàí áîëòóãàé./