Үйлийн үрийн ялгалыг нийтэд үзүүлэх

Үйлийн үрийн ялгалыг нийтэд үзүүлэх



Анхдугаар үйлийн үрийн агуулгыг нийтэд үзүүлэх нь :


Манаба хэмээдэх бээр Ялж төгс нөгчсөнд ийн хэмээн өчсөн бөлгөө,”Амьтдад амгалан, зовлон тэðгүүтэн олон байдал буй бөгөөс үйлийн байдал боловсрох алины тулд амьтан олон зүйл болов” хэмээсэнд Ялж төгс нөгчсөн бээр зарлиг болоруун:


-¯йлийн байдал ялгалыг үзүүлье,Машинд сайтар сонñож , сэтгэлдээ баригтун,Би бээр номлосугай,Тэр нь энэ мэт,Амтад нь урьд төрлийн үйлийн үрээс болсон хэмээх тэргүүтнийг номлосон мэт хуваарь байгуулахуйд: Нас нь охор болдог үйл, Нас урт болох үйл, Өвчин элбэг болохын үйл, Өвчин цөөн болох үйл, Өнгө гоо бус болох үйл, Бие үзэсгэлэнт болох, үйл, Хүч өчүүхэн болох үйл, Хүч их болох үйл, Язгуур доордын үйл, Язгуур өндрийн үйл , Эдлэл өчүүхний үйл, Эдлэл ихийн үйл, Билиг өчүүхний үйл, Билиг ихийн үйл, Тамд төрөхийн үйл, Бирдэд төрөх үйл, Адгуусанд төрөх үйл, Асурид төрөх үйл, Хүнд төрөх үйл, Хүслийн тэнгэрт төрөх үйл, Дүрст тэнгэрт төрөх үйл, Дүрсгүй тэнгэрт төрөх үйл, Үйлдсэнд үл хураасан үйл, Хураасанд үл үйлдсэн үйл, Үйлдсэнд хураасан үйл, Үл үйлдсэнд үл хураасан үйл, Тамын нас огоот төгсөх үйл, Тамын насны хагасыг төгсгөх үйл, Тамд төрсөн даруйд нас егүүтэх үйл, Магад төрөх үйл, Магадгүй төрөх үйл, Орон бусдад боловсрох үйл, Урьд амгалантай хойно зовох үйл, Урьд зовоход хойно амгалантай үйл, Урьд ч амар хойно ч амгалан болох үйл, Урьд ч зовлонтой хойно ч зовлонтой болох үйл, Баялаг ч харамч болох үйл, Үгээгүй бөгөөд өгөхийг өгч чадах үйл, Баялаг бөгөөд өгч чадах үйл, Үгээгүй бөгөөд өгч үл чадах үйл, Нас барагдсанд үйл үл барагдах, үйл барагдсанд насыг үл барагдах, Нас нь ч үл барагдсан бөгөөд үйл нь ч үл барагдсан, Үйл ч барагдсан нас ч барагдсан, Бие амгалан сэтгэл амгалангүй үйл, Сэтгэл амгалан бие амгалангүй үйл, Бие ч амгалан сэтгэл ч амгалан үйл, Бие ч амгалангүй, сэтгэл ч амгалангүй үйл, Муу заяанд төрсөн ч дүрс үзэсгэлэнтэй, үзвээс баясгалантай үйл, Муу заяанд төрсөн гуа бус үйл, Муу заяанд төрөөд хэл, эрхтэн муу үнэртэй үйл тавин нэгэн үйл бөлгөө.


1. Нас охор болох үйл аль хэмээвээс амь тасласан, бусдаар амь таслуулсан, амь таслахад даган баяссан, амь таслахыг даган баяссан, дайсан үхвээс сайн хэмээн өгүүлсэн, амьтныг алах шүтээн байгуулж түүнд тахил өглөг тогтоосон, хэрүүл харж баясах арав нь нас охор ба өвчин олон болохын үйл амуй,


2. Нас урт болохын үйл аль буй хэмээвээс амь таслахыг тэвчих хийгээд бусдыг амь таслахыг тэвчүүлэх ба амьт таслахыг тэвчсэнд сайшаан өгүүлэх, алагдах хүн ба адгуус тэргүүтэн өт хорхойноос дээшхийн амийг аврах, айх хийгээд цочсон амьтдыг аюулаас аврах , итгэлгүй амьтдад энэрэхийг сэтгэх, өвчтөн хийгээд нялхас ба хөгшидөд туслах сэтгэлээр идээ өгөх, үгээгүй ядуу гуйланчид туслах сэтгэлээр хувцас ба идээ ундаа өгөх, үгээгүй ядуу гуйланчид туслах сэтгэлээр хувцас ба идээ ундаа өгөх, цэрэг тэргүүтний тэмцлийг амирлуулан буяны зүгт байгуулах, суварга ба хийд эвдэрснийг сэлбэх эдгээр арав нь нас урт өвчингүй болох үйл амуй,


3. Өвчин элбэг болох үйл аль хэмээвээс хорлох сэтгэлээр хүн ба адгуус тэргүүтнийг гөвших ба бусдаар гөвшүүлэх, гөвшсөнийг сайшаан өгүүлэх, эцэг эхийн сэтгэлийг амгалангүй олгох, шагшаабад төгөлдөр нарын сэтгэлийг амгалангүй болгох, өвчтөнд буруу эм өгөх, идээ урьдах нь эс шингэсэнд хойтохыг өгөх, бусдын гасланг уртасгах,амраг бус өвдвөөс баясах, өвчин нь арилваас үл баясах, эдгээр арав нь өвчин элбэг болохын үйл амуй.


4. Өвчин цөөн болохын үйл аль хэмээвээс хорлох сэтгэлээр гөвшихийг тэвчих, бусдаар гөвшүүлэхийг тэвчих, áóñäààð ãºâø¿¿ëýõèéã òýâ÷èõ, òýâ÷ñýíä ñàéøààí ºã¿¿ëýõ, ºâ÷òºíä ýìèéã ¸ñîîð ºãºõ, àìðàã áóñ ºâä⺺ñ ¿ë áàÿñàõ, ò¿¿íèé ºâ÷èí ýäãýâýýñ áàÿñàõ, ýöýã, ýõ ºâä⺺ñ àñðàõ, èäýýã øèíã¿¿ëæ ºãºõ ýäãýýð àðàâ íü ºâ÷èí öººí áîëîõ ¿éë áîëîé.


5. ªí㺠ãîî áóñ áîëîõ ¿éë àëü õýìýýâýýñ º÷¿¿õýí òºäèéä óóðëàõ, º÷¿¿õýí òºäèéä ºñ áàðèõ, õîðëîñíû õàðèóã ¿éëäñýí, ëàì áàãø áà ýöýã ýõèéã ìóó õýëñýí, ãàñëàíòàíä ìóóã ¿éëäýõ, áîäãàë áñóäóóäàä ìóó ¿ã ºã¿¿ëýõ, îðîí áàéøèíã öýâýðëýí ¿ë ¿éëäýõ, çóëûí ãýðëèéã òàñëàõ, ä¿ð ¿çýñãýëýíã¿éã ýëýãëýõ, öýâýðëýõ íü áàãà ýäãýýð àðàâ íü ãîî áóñ áîëîí òºðºõ ¿éë áºë㺺.


6. Áèå ¿çýñãýëýíòýé áîëîõ ¿éë àëü õýìýýâýýñ ¿ë óóðëàõ, ºñëºí ¿ë áàðèõ, õóâöàñ ÷èìýã ºãºõ, ñóâàðãà õèéãýýä õèéä áà îðîí áàéøèí òýðã¿¿òíèéã öàãààí øîðîîãîîð ñýäáýõ, ëàì áàãø áà ýöýã ýõèéã ñàéíààð õýëýõ, áîäãàë áóñäûã ñàéíààð õýëýõ, ñóâàðãà áà õèéä îðîí òýã¿¿òíèéã áàéãà àð÷èí öýâýðëýõ, áîäãàë áóñäûã ¿ë ñîíæèõ, èõ öýâýõ, ãàñëàíòàíä ÿðóó㠺㿿ëýõ ýäãýýð àðàâ íü áèå ¿çýñãýëýíòýé áîëîõ ¿éë áºë㺺.


7. Õ¿÷ º÷¿¿õýí áîëîõ ¿éë àëü õýìýýâýýñ èõ àòààðõóó, õàðàì÷, ëàì áàãø õèéãýýä ýöýã ýõèéã øîîëîõ, øàãøààáàä òºãñ, ºâ÷òºí , õºãøèí òýðã¿¿òíèéã øîîëîõ, í¿ãëèéã ñàéí ãýæ õýëýõ, áîäü ñýòãýëýýñ íÿöàõ, áóñäàä ñàéí ãàðâààñ ¿ë áàÿñàõ, áóñäàä çîâëîí ãàðâààñ áàÿñàõ, áàãø áà ýöýã ýõýä ºðãºë õ¿íäëýë ¿ë ¿éëäýõ, ãàñëàíòàíä àñðàõûã ¿ë ¿éëäñýí ýäãýýð àðàâ íü õ¿÷ º÷¿¿õýí áîëîõ ¿éë áºë㺺.


8. Õ¿÷ èõ áîëîõ ¿éë àëü õýìýýâýýñ àòààöàõã¿é, õàðàì ¿ã¿é, áóñäàä ñàéí ãàðâààñ áàÿñàõ, áóñäûãí ñàéí õýëñýíä áàÿñàõ, ýðõ áàãàòàéãààð í¿ãëèéã òýâ÷¿¿ëýõ, ýðõ èõòýéãýýð áóÿí ¿éëä¿¿ëýõ, áîäü ñýòãýë ¿¿ñãýõ, ñóâàðãà áà õèéä áàéãóóëàõ, áóðõàí ø¿òýýí áîñãîõ, íîìûã äóðüäàõ àðàâ íü õ¿÷ èõ áîëîõ ¿éë áºë㺺.


9. ÿçãóóð äîð áîëîõ ¿éë àëü áóé õýìýâýýñ îìîã èõòýé, ýöã ýõýý ýöã ýõýä ¿ë áàðèõ, øàðìààí õèéãýýä ºíäºð ÿçãóóðòíûã äîðîìæëîõ, ëàì áàãø õóâðàãóóäûã áàñàìæëàõ, ëàì áàãø áà ºâ÷òºíèéã ¿ë àñðàõ, ýöýã ýõýä ºðãºë õ¿íäëýë ¿ë ¿éëäýõ, çî÷äûí ¿ë çî÷èëîõ, õóòàãòûã äîðîìæëîõ, øàãøààáàä òºãñèéã äîðîìæëîõ àðàâ íü ÿçãóóð äîîð áîëîõ ¿éë áºë㺺.


10. ßçãóóð ºíäºð áîëîõ ¿éë àëü õýìýýâýýñ îìîã ¿ã¿é, ýöã ýõèéã ýöýã ýõýä áàðèõ, òîéí õóâðàãèéã õóâðàãò áàðèõ, èõ ÿçãóóðòíûã õ¿íäëýõ, äîîä ÿçãóóðòíûã ¿ë äîðîìæëîõ, ýöýã ýõýä õ¿íäëýë ¿éëäýõ, øàãøààáàä òºãñèéã õ¿íäëýõ, ëàì áàãø õèéãýýä ýöýã ýõ áà íîìûí ÿâäàëòàí áóñäûã õ¿íäëýí ñóóäëààñ áîñîõ, äýâñãýð ºãºõ, äýýä ¿å, äîîä ¿åèéíõýíä ÿëãàâàðã¿é ¿éëäýõ àðàâ íü ÿçãóóð ºíäºð áîëîõ ¿éë áîëîé.


11. Ýäëýë º÷¿¿õýí áîëîõ ¿éë àëü õýìýýâýýñ ýñ ºãñíèéã àâàõ õèéãýýä ýñ ºãñíèéã àâàõóóëàõ, ,ýñ ºãñíèéã àâñàíä ñàéøààí ºã¿¿ëýõ, ò¿¿íä äàãàí áàÿñàõ, ýöýã ýõèéí àìüæèðãààã áóëààõ, òîéí áà íÿëõàñ, õºãøèí, ¿ãýýã¿é, ºâ÷òºí íàðûí àìüæèðãààã áóëààõ, áóñäûã ¿ã¿éðâýýñ áàÿñàõ, áóñàä áàÿí áîëâîîñ çýòãýð ¿éëäýõ áà ¿ð òºìñ ìóó, çóä áîëâîë áàÿñàõ àðàâ íü ýäëýë º÷¿¿õýí áîëîõ ¿éë áºë㺺.


12.Ýäëýë èõ áîëîõûí ¿éë àëü õýìýýâýýñ ýñ ºãñíèéã àâàõûã òýâ÷èõ, òýâ÷¿¿ëýõ, òýâ÷ñýíä àãàí áàÿñàõ,ýöýã ýõýä àìüæèðëûã ºðãºõ, õóòàãò áà øàãøààáàä òºãñ¿¿äýä àìüæèðàë ºðãºõ, ºâòºí íÿëõàñ, õºãøèí, ¿ãýýã¿é òýðã¿¿òí¿¿äýä àìüæèðëûã ºãºõ áà áóñäûã ¿ã¿éðâýýñ ãîìäîõ, áàÿæâààñ áàÿñàõ õèéãýýä ºãëºã ºãñºí áîäãàë íàðò ìàøèä áàÿñàõ áºãººä ìàãòàõ, áà ç¿ã á¿õýíä ¿ð òºìñ ñàéí áîëâîîñ áàÿñàõ àðàâ íü ýäëýë èõ áîëîõ ¿éë áºë㺺.


13. Áèëèã º÷¿¿õýí áîëîõûí ¿éë àëü õýìýýâýýñ íîìûã àëü ìºí õýìýýí ¿ë àñóóõ, áè þó íýãèéã ¿éëäâýýñ ñàéí áîëîõ õýìýýí ¿ë àñóóõ, áèëèã öàëãàéäóóëàõ, áóðóó ¿çýëòíèéã ø¿òýõ, ¿íýí ¿çýë áà ¿íýí ¿çýëä ìýðãýøñíèéã òýâ÷èõ, Äýýäèéí íîìûã çààõ, íîì ºã¿¿ëýã÷ íàðûã ñàéíä ¿ë ¿éëäýõ, íîì áóñûã ¿ç¿¿ëýã÷èä ñàéíä ¿éëäýõ, íîì áè÷ñýí áà óíøñàíä ìóó ¿ã ºã¿¿ëýõ, òýäãýýðèéí çîõèëäîõ øàëòãààíûã áóëààõ, àìü òàñàõ òýðã¿¿òýí áóðóóíîìûã àðâèæóóëàõ, ¿íýí íîìûã òýâ÷èõ àðàâ íü áèëèã º÷¿¿õýí áîëîõ ¿éë áºë㺺.


14. Áèëèã èõ áîëîõûí ¿éë àëü õýìýýâýýñ ìýðãýäýýñ íîì àëèí ìºíèéã àñóóõ, ìóíõàã áà äîîðä áîäãàëòàé ¿ë íºõºðëºõ, ¿ë, ø¿òýõ äýýä ¿å ìýðãýäòýé íºõºðëºõ áºãººä ø¿òýõ, áóñäàä íîì çààõ áºãººä òîäîðõîé ¿éëäýõ, íîì áóñûã ìóóòãàõ, íîìûí ñàâ áîëîõ áîäãàë íàðûí íîìûí ÿâäàëä ¿ë àéëãàõ áºãººä äàäóóëæ ¿éëäýõ, ñóðãóóëü ¿éëäýã÷èä áóÿíòàé áîëîé õýìýýí ìàãòàõ, ¿éë ¿éëäýã÷èä ¿ë ìàãòàõ, ñóäàð, áýõ, ¿çýã òýðã¿¿òíèé ºãëºã ¿éëäýõ, áóðóó ¿çýëòýíä ìóóøààõ áºãººä ¿íýí ¿çýëä ñàéøààí ºã¿¿ëýõ, àðõè ¿ë óóõ àðàâ íü áèëèã èõ áîëîõ ¿éë áºë㺺.


15. Òàìä òºðºõ ¿éë àëü õýìýýâýýñ áèåèéí ãóðâàí í¿ãëèéã èõýä ýäëýñýí, õýëíèé äºðâºí í¿ãëèéã èõýä ýäëýñýí, à÷òàíä à÷èéã ¿ë õàðèóëñàí, çàâñàðã¿é ç¿éëèéã ¿éëäñýí, ëàì áàãø áà øàãøààáàä òºãñ íàðò õî÷ ºãñºí, ãàñëàí ºíºä áîëñîíä ìóóøààí õýëñýí, õ¿ñëýýð áóðóóä ýäë¿¿ëñýí, áóñäûí òóñ àìãàëàíã ¿ã¿é áîëãîñîí, òà÷ààë óðèí, ìóíõàã ãóðàâ àëü áîëîõûí õ¿÷ ìàøèä èõ àðàâ íü òàìä òºðºõ ¿éë áºë㺺.


16. Áèðäýä òºðºõ ¿éë àëü õýìýýâýýñ áèå, õýë, ñýòãýë ãóðâûã ãýì äóíäàæ ýäëýñýí ãóðàâ áà õ¿ñëýýð áóðóó àìüäàðñàí, õàðàì èõ ºãëºã ¿ë ºãñºí, ºãëºãò çýòãýð ¿éëäñýí, ýäýä òà÷ààæ ¿éëäñýí, ºëñºæ óíäààññààð ¿õñýí, óðèãíàñààð ¿õñýí, õ¿ñýëä òà÷ààñààð ¿õñýí àðàâ íü áèðäýä òºðºõ ¿éë áºë㺺.


17. Àäãóóñàíä òºðºõ ¿éë àëü õýìýýâýýñ áèå, õýë, ñýòãýë ãóðâûí ãýì áàãà ¿éëäñýí ãóðàâ õèéãýýä òà÷ààë, óðèí, ìóíõàã ãóðâààð ò¿éòãýðëýõ ¿éë ¿éëäñýí ãóðàâ, ýöýã ýõ áà òîéí íàðò ¸ñ ëóãàà àäèëã¿é ºãëºãèéã ¿éëäñýí, àäãóóñàíä òºðõèéã åðººñºí áà àäãóóñàíä òºðñíèéã ýëýãëýñýí, áîäèñàäâà åðººëèéí õ¿÷ýýð àðñëàíä òºðñºí, ìóó àì ¿éëäñýíèé ¿éëýýð áè÷èíä òºðñºí ìýò àðàâ íü àäãóóñàíä òºðºõ áîëîõ ¿éë áºë㺺.


18. Àñóðèä òºðæ áîëîõ ¿éë àëü õýìýýâýýñ áèåýð ìóóã áàãà ýäëýñýí, õýëýýð ìóóã áàãà ýäëýñýí ñýòãýëýýð ìóóã ýäëýñýí, îìîã áà èë îìîã õ èéãýýä “ Áè áîëîé õýìýýõ, îìîã áà º÷¿¿õýí îìîã , áóÿíû ÿçãóóðûã ò¿¿íä çîðèóëàõ, áèëãèéí ¿¿äíýýñ òà÷ààë ¿éëäñýí, ò¿¿íèé ¿¿äíýýñ øàãøààáàäûã ìóóä ¿éëäñýí àðàâ íü àñóðèä òºðºõ áîëîõ ¿éë áîëîé.


19. Õ¿íä òºðæ áîëîõ ¿éë àëü õýìýýâýýñ àìü òàñëàõ áà ¿ë ºãñíèéã àâàõ áà õ¿ñëýýð áóðóó àëãàñðàõ, áèåèéí ãóðâàí ¿éë ãóðàâ õèéãýýä õóäàë ºã¿¿ëýõ, õîâ õýëäýõ, øèð¿¿í ¿ãñ, ÷àë÷àà ¿ã õýëíèé äºðºâ õèéãýýä áóñäûí ýäëýëä òà÷ààë ¿éëäýõ , õîðëîõ ñýòãýë, áóðóó ¿çýë ñýòãýëèéí ¿éë ãóðàâ õèéãýýä àðâàí í¿ãëèéí ¿éë ýäãýýðèéã òýâ÷èõ áºãººä àðâàí áóÿíû ¿éë íü õ¿íä òºðºõ áîëîõ ¿éë áºë㺺.


20. Õ¿ñýëò òýíãýðò òºðæ áîëîõ ¿éë àëü õýìýýâýýñ Àðâàí áóÿíû ¿éëèéí ìºðººñ ¿ë äîðîéòñîí áºãººä ñàéòàð ñóäàëñàí áºãººä Õ¿ñýëò òýíãýðò òºðæ áîëîõ áîëîé.


21. Ä¿ðñò òýíãýðò òºðºõ áîëîõ ¿éë àëü õýìýýâýýñ Àðâàí áóÿíû ¿éëèéí ìºðèéã ñàéòàð ñóäëàõ áºãººä ìàøèä òýãø àãóóëàõ õèéãýýä ÿëãàâàðòàé ìàøèä õýòýðõèé ë¿ãýý îãîîò òºãñ ¿éëäýõ áºãººä ¿éë òýð ìýò íü Ä¿ðñò òýíãýðò òºðºõ áîëîõ ¿éë áîëîé.


22. Ä¿ðñã¿é òýíãýðò òºðºõ áîëîõ ¿éë àëü õýìýýâýýñ “ Ä¿ðñã¿éí òýãø îðîõ äºðºâ áîëîé”


23. ¯éëäñýíä ¿ë õóðààñàí ¿éë àëü õýìýýâýýñ ¿éëäñýíäýý ãýìøèæ õîéøèä ¿éëäýõã¿é áîîñîí áîëîé


24. Õóðààñàíä ¿ë ¿éëäñýí ¿éë àëü áóé õýìýýâýýñ áèåýýð ¿ë ¿éëäñýí õèéãýýä ñýòãýëýýð ¿éëäñýí áºãººä ¿ãýýð ÷ “¯éëäñýí áîëîé” õýìýýí ºã¿¿ëñýí ÷ ò¿¿íèéãýý ¿éëäýýã¿é áîëîé.


25. ¯éëäñýíä õóðààñàí ¿éë íü ¿éë àëèíûã ¿éëäýýä ¿ë ãýìøñýí áà ¿ë öýýðëýñýí õèéãýýä õîéøèä ¿ë áîîñîí áîëîé. …..


Òîðãóóä Ãýâø Ëóâñàííÿíäàã.”¯éëèéí ¿ðèéí òîäîðõîé òîëü”.Ýìõòãýñýí Ä.̺íõñàéõàí.2010 îí. Íîìíîîñ àâàâ.






























































































































































.+